सैंधव/ हिमालयीन/खेवडा मीठ

 काल सैंधव मीठ विकणारा एक ट्रक पाहिला.त्यात गुलाबी रंगाचे मोठमोठाले खडक होते,हे मी पहिल्यांदाच पाहत होते.

सैंधव मीठ ज्याला

हिमालयीन मीठ-हिमालयाच्या पायथ्याशी सापडतं

सैंधा /सैंधव मीठ -सिंधू नदीच्या भागात सापडते

खेवडा/खैबुर/लाहौरी मीठ-पाकिस्तानमधील खेवडा प्रांतात याच्या खाणी आहेत.

गुलाबी मीठ-रंगाने गुलाबी आहे.

Rock salt-खनिज पदार्थापासून मिळवलं जातं.

जगातली मीठाची दुसर्या क्रमांकाची खाण पंजाब -पाकिस्तान येथे आहे.आणि ती इतकी मोठी आहे की आणखीन कित्येक शतकं यातून सहज सैंधव मीठ मिळवता येईल.

५००-६०० लक्ष वर्षांपूर्वी या भागातील समुद्र बाष्पीभवन प्रक्रियाने आटले.मीठाचे अधिक प्रमाणात अंश येथे उरले.पुढे बर्फ,लाव्हा यामुळे  यांचे जमिनीखाली दाबून खडक बनत राहिले.भूगर्भातील टेक्टॉनिक हालचाली सुरू झाल्या.मोठ्या दाबाने हे मिठाचे डोंगर पर्वत रांगा होऊन वर आल्या.अल्केझांडर द ग्रेट या भागात मोहिमेवर असताना त्याच्या युद्धातल्या घोड्याने हे डोंगर चाटले व चाटतच राहिला त्यामुळे या खारट गुलाबी पर्वताची ओळख जगाला झाली.पाकिस्तान यांची निर्यात भारताला करतो,त्यांच्याकडे याच्या प्रोसेसिंगचे तंत्रज्ञान नाही.भारत या खडकांवर प्रकिया (शुद्धीकरण)करुन यांची निर्यात जगभर करतो.

याचे विशिष्ट गुणधर्म म्हणजे सोडियम क्लोराईड (NaCl)शिवाय यात मग्नेशिअम, पोटॅशियम ,कॅल्शियम आयर्न आढळते.आयर्न ओक्साईड याचा रंग गुलाबी आहे.परदेशातील नागरिक या गुलाबी खडकापासून शोभेच्या वस्तूही बनवतात .

याच हिमालयीन मीठावर गंधक प्रक्रिया करून काळे मीठ बनवतात.ज्याची चव वेगळी होते.बाजारात समुद्री मीठावर प्रक्रिया करून बनवलेल्या काळ्या मीठाचाही सुळसुळाट आहे.

तरीही सैंधव मीठामध्ये आयोडिन (जीवाश्म प्रक्रियेत मिसळते?) नाही.अयोडिन हे समुद्री मीठात आढळते जे थायरॉईड ग्रंथीना कार्य करण्यासाठी गरजेचे आहे.तरीही केवळ सोडियम क्लोराईड बरोबर आणखीन भरपूर मिनरल मिळवण्यासाठी सैंधव मीठ उपयोगी आहे.पण कोणतेही मीठ असो प्रमाणात खावे.

सैंधव मीठात rock salt because it not only contains sodium chloride, but also gypsum (CaSO4) and sylvite (KCl), potassium sulfate and polyhalite (K2Ca2Mg(SO4)4.2H2O)! हेही घटक आहेत,ते शुद्ध होते गरजेच आहे.एकदंतरीत सैंधव मीठ हे ग्लोरीफाईड झाल आहे.त्याचा शरीराला फारसा फायदा नाहीच.

-भक्ती